De vrijplaats in Leiden is ontstaan aan de Koppenhinksteeg, de plek waar het jarenlang was gevestigd voordat de oude conservenfabriek aan de Middelstegracht in 2012 werd betrokken. De ontstaansgeschiedenis van de vrijplaats begon al in de tweede helft van de vorige eeuw.

Eind jaren zestig werden in de Koppenhinksteeg een aantal ruimtes gekraakt, in de voormalige drukkerspanden van Eduard IJdo. Hier werd de kiem gelegd voor wat uit zou groeien tot een sociaal-cultureel centrum, dat later Vrijplaats Koppenhinksteeg zou gaan heten. In de loop der jaren heeft een keur aan non-profit organisaties zich met deze vrijplaats geassocieerd, waaronder kritische jongerenorganisatie KWJ, kunstenaars- en actiecollectief Chloroform, uitgeverij Stag, de Krakersbond, Milieudefensie Leiden, linkse boekhandel Manifest, het Jeugdmuseum, Koekoeroe Reedio, de Fabel van de Illegaal, de Doorbraakkrant, cultureel centrum/poppodium Bar & Boos, sportschool Hong Ying, anarchistisch collectief Eurodusnie, eetcafé Las Vegas en de eerste weggeefwinkel van Nederland.

Hoewel de vrijplaats er in 2005 met behulp van duizenden stadsgenoten in slaagde om de politiek te overtuigen van de stap naar legalisatie, bleken de beloften vanuit de gemeente vijf jaar later niets waard en werd de vrijplaats in 2010 met veel machtsvertoon ontruimd. Twee verloren vrijplaatsjaren gingen voorbij, voordat de moeizame onderhandelingen met de gemeente eindelijk tot een gepaste oplossing leidde. Met de aanschaf van een vervallen conservenfabriek is de vrijplaats nu voorgoed van een plek verzekerd.

Direct werd begonnen met de renovatie en de activiteiten vonden al gauw weer doorgang in de splinternieuwe ontmoetingsruimte. De verbouwing van het pand is voorlopig nog in volle gang.

Een nog uitgebreider verslag van de roerige geschiedenis aan de Koppenhinksteeg lees je hier.